Бүгін ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінде ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің сарапшылары коронавирус инфекциясына қарсы вакцинация туралы және миф пен фактілер жайлы айтты.
«COVID-19 қарсы вакциналар бүкіл әлемде адамдар жаппай коронавирус инфекциясын жұқтырып, өлім-жітім саны көбейген тұста зерттелді. Сонымен қатар, фармацевтикалық компаниялар бұл ғаламдық проблема болғандықтан вакцинаны тез әзірлеуге айтарлықтай ресурс жұмсады. Бірақ, компаниялар қауіпсіздік хаттамаларын қатаң сақтайды», — деді профессор, медицина ғылымдарының докторы, ДЗСҰО сарапшысы, ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің халықты иммундау жөніндегі ұлттық консультативтік комиссиясының мүшесі Жаннат Сатыбалдиева.
Атап айтқанда, «Спутник V» вакцинасы Гамалеи атындағы ЭМИҰО жасалған. Пандемиядан бұрын орталық SARS-CoV-2 коронавирусын қамтитын РНҚ бар конверттелген вирустарға қарсы вакциналар мен препараттар жасаудың технологиялық платформасын ашты.
Вакциналардың қауіпсіздігі мен сапасын тексеру өндірісті бағалаудан басталады. Сонымен қатар, ҚР заңнамасының талаптарына сәйкес құжаттардың толықтығына сараптама жүргізіледі. Бұл деңгейде вакциналардың сапасы және клиникаға дейінгі және клиникалық зерттеулер зерттеледі. Сондай-ақ, осы вакцинаның сапасын зерттейтін зертханалық зерттеулер міндетті болып табылады.
«Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сараптау ұлттық орталығы ҚР ДСМ Медициналық және фармацевтикалық бақылау Комитетімен бірлесіп вакциналарды қолдану кезеңінде оларға тұрақты фармакологиялық қадағалау жүргізеді. ДЗСҰО вакциналарға жағымсыз реакцияларға карта-хабарламаларды тіркейді (мұндай картаны ДЗСҰО сайтында толтыруға болады), әрбір нақты жағдай бойынша мұқият талдау жүргізіледі және сарапшылардың қорытындысы беріледі. Дәл осындай тексерулер қажет болған жағдайда Covid-19-ға қарсы вакцинация кезінде де жүргізіледі», — деп сендірді сарапшы.
Естеріңізге сала кетейік, Қазақстан Республикасында халықты коронавирус инфекциясына қарсы вакцинациялау 2021 жылғы 1 ақпаннан басталды. 11 ақпанға дейінгі кезеңде ел бойынша 14 мыңға жуық адам егілді. КВИ қарсы егілгендер арасында иммундаудан кейін қолайсыз көріністер тіркелген жоқ. Бірақ, ықтимал реакциялар пайда болуы мүмкін – қызару, инъекция орнындағы ауырсыну, температураның жоғарылауы, қан қысымының қысқа мерзімді жоғарылауы және т.б., олар бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін созылады.
Коронавирусқа қарсы вакцинаны 21 күндік аралықпен екі кезеңде енгізу керек. Бірінші доза антиденелердің аз мөлшерін өндіруге байланысты қысқа қорғаныс әсерін береді. Екінші доза біріншісінің әсерін күшейтеді және бекітеді, адам ағзасындағы антиденелер саны артады. Вакцинаның бірінші және екінші дозалары арасында жұқтыру ықтималдығы бар, сондықтан вакцинация кезінде дәрігерлер алдын-алу ережелерін, мысалы, бетперде кию, қолды емдеу, әлеуметтік қашықтық және т. б. Сақтауға шақырады.
«Клиникалық зерттеулерге сәйкес, вакцинациядан кейін алынған иммунитет 1 жылдан 2 жылға дейін сақталады. Сонымен қатар, антиденелер КВИ-дан қалпына келгеннен кейін орташа есеппен 6 ай сақталатыны анықталды. Осылайша, вакцинациядан кейін денені КВИ-ден қорғайтын антиденелер ұзағырақ сақталады деп айта аламыз»,-деп түсіндірді дәрігер-эпидемиолог, ҚР ДСМ ДЗСҰО санитарлық-эпидемиологиялық сараптама және мониторинг ғылыми-практикалық орталығының сарапшысы Лена Қасабекова.
Сонымен қатар, сарапшылар вакцинаның дәрі емес екенін, жұқпалы ауруларды емдемейтінін атап өтті. Бірақ тарих көрсеткендей, вакцинацияның арқасында әлем бірқатар қауіпті және ауыр инфекциялардан арылды.
«Бүгінгі таңда Covid-19 вакцинациясы төңірегінде мифтер көп. Сондықтан ресми ақпарат көздеріне ғана құлақ асуға және отандық сарапшылардың пікірін тыңдауға шақырамын», — деді ҚР ДСМ фтизиопульмонология ұлттық ғылыми орталығының клиникалық және ғылыми жұмыстар жөніндегі директорының орынбасары, профессор Ләззат Ералиева.
Оның айтуынша, КВИ вакцинасы, басқа вакциналар сияқты, иммунобиологиялық препарат және қолданған кезде оның қарсы көрсетілімдері, ықтимал кері реакциялар және оны қою шарттары бар. Қазір әлемде дамып келе жатқан КВИ вакциналарының құрамы әр түрлі – бұл вирустың бөлшектері немесе вирустың РНҚ бөлшектері, мысалы, аденовирус немесе SARS-CoV-2 коронавирусының рекомбинантты ақуыздарының қоспасы сияқты басқа вирустар болуы мүмкін.Вакцина адам ағзасына антидене бөледі, иммунологиялық реакция пайда болады, ол әртүрлі адамдарда әртүрлі жолдармен жүруі мүмкін. Жағымсыз реакцияларды бірден айту мүмкін емес, иммунды жауаптың қалыпты көріністері мен иммундаудан кейінгі жағымсыз көріністерді ажырату қажет.
«Көп жағдайда вакцинациядан кейін адам ештеңе сезбейді. Және қалыпты реакцияларға вакцина енгізілген жерде температураның қысқа мерзімді жоғарылауы, қызару немесе ісіну мүмкін. Өте сирек жағдайларда иммунизациядан кейін жағымсыз құбылыстар болуы мүмкін-бұл жоғары температура мен аллергиялық көріністер пайда болған кезде вакцинаны енгізуге дененің гипер-реакциясы. Егер вакцина ауыр немесе созылмалы ауруы бар науқас адамға жасалса немесе вакцинацияланған адам вакцина алғаннан кейін белгілі бір режимді сақтамаса гипереакция болады,-деді ол.
Сонымен қатар, халықаралық мәліметтер бойынша, антиденелер КВИ-дан кейін 6 ай сақталады, содан кейін адам қайта инфекция жұқтыруы мүмкін. Сондықтан вакцинация адамда SARS-CoV-2 симптоматикалық немесе симптомсыз инфекцияның болуына қарамастан ұсынылады. Жақсы және толық иммунитет қалыптасу үшін вакцинаның екі дозасын салдыру керек, сонда вакцинаның тиімділігі артады.
