А вирусты гепатит –бауыр клеткаларының зақымдалуымен жүретін жедел инфекциялық ауру. А вирусты гепатит созылмалы түрге ауыспайды, тек жедел түрде өтеді. Вирустың қоздырғышы-РНК сы бар Hepatovirus түрінің Picornoviridae тұқымдастығына жататын вирус. Гепатиттің бұл түріне маусымдылық тән, яғни күз көктем айларында кездеседі.
Вирус сыртқы орта факторларына өте төзімді, ол суда, тағамда, іркінді суларда, беткейлерде ұзақ сақталуға қабілетті, сондай ақ +4, +20 градусқа дейін тіршілігін сақтайды. Адам асқазанының қышқыл ортасында да өлмейді.
Эпидемиологиясы: Инфекция көзі-тек ауру адам . Вирус науқаста сарғаю пайда болғанға дейін 12-14 күнге дейін, сарғаю кезінде 3 аптаға дейін көп көлемде нәжіспен сыртқы ортаға бөлініп отырады.
Берілу жолдары:
-Қарым қатынас арқылы, науқас адаммен байланысқан кезде;
-алиментарлы, ластанған су, тағам арқылы
Вирус адам ағзасына вируспен ластанған суларды, тұрып қалған суларды ішкенде, ашық суларда шомылғанда суды жұтып қойғанда және Гепатиттің А түрімен ауырған науқаспен жеке гигиеналық ережелерді сақтамай тамақ дайындағанда дайын тағам арқылы түседі.
Инкубациялық кезең 1,5 айға дейін созылуы мүмкін, орта есеппен — 35 күнді құрайды.
Ауру симптодары:
— әлсіздік, шаршағыштық
— жүрегі айну, құсу
— көз склерасының, тері жабындыларының сарғаюы
— оң жақ қабырға астының ауырсынуы,
— терінің қышуы
— зәр түсінің өзгеруі
— тәбетінің болмауы
— дене қызуының көтерілуі,
— буындары сырқырап ауырсынуы
— бас ауру, бастың айналуы.
Науқаста ауырғаннан кейін тұрақты иммунитет пайда болады.
Профилактикалық шаралар:
-жеке бас гигиенасы сақтау, көшеден келгенде, балалар ойнап келгенде, дәретханаға барғаннан кейін, тамақтанар алдында үнемі қолды жылы сабынды сумен жуу;
— сапалы суды тұтыну, бөтелкедегі немесе қайнаған су тұтыну;
— рұқсат етілген жерлерде шомылу;
-дұрыс жуылмаған, толық термиялық өңдеуден өтпеген тағамдарды тұтынбау;
Науқас адам үй жағдайында қалдырылса, отбасы мүшелерінің зақымдалуын алдын алу мақсатында үйді жиі ылғалды жуу, беткейлерді дезинфекциялық ерітінділермен, мысалы
вирус көп болатын унитаз, раковина, есік тұтқалары, ойыншықтар, т.б жерлерді жуу.
Бағытталған ең тиімді әдіс-бұл вакцинация
Вакцинация барлық жергілікті емдеу мекемелерінде тегін жүргізіледі. «А» гепатитіне қарсы егу инъекция түрінде жүргізіледі. 2 жаста 6 ай аралықпен 2 рет.
ҚР ДСМ СЭБК Түркістан облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысы Нышанов Нұрбек Садықбекұлы
